Hamilelik döneminde idrarda bakteri görülmesi, idrar yolu enfeksiyonunun en bariz belirtilerinden biridir. İdrar yolu enfeksiyonları, hamilelikte en sık rastlanan enfeksiyon türlerindendir. Kadınların %50'si hayatları boyunca en az bir defa idrar yolu enfeksiyonu geçirir. Bu enfeksiyonlar basit bir idrar yolu enfeksiyonu olabileceği gibi, idrar torbası iltihabı (sistit) veya böbrek iltihabı gibi ciddi enfeksiyonlar da olabilir. Bu tür enfeksiyonlar erken doğum, düşük doğum ağırlığı gibi bebeği etkileyebilecek komplikasyonlara neden olabilir. Yapılan çalışmalar, enfeksiyonların yeni doğan bebeğin motor ve mental gelişimi üzerinde de olumsuz etkiler gösterebileceğini ortaya koymuştur.

Gebelikte mekanik ve hormonal nedenlerin yol açtığı fizyolojik değişimler, idrar yolu enfeksiyonu riskini artırır. Erken dönemde progesteron hormonu etkisiyle, geç dönemde ise büyüyen rahmin baskısıyla idrar yolları genişler. İdrar torbasının yetersiz boşalması sebebiyle de idrarın bir kısmı burada kalır ve bakteri üremesine zemin hazırlar.

İdrara sık çıkma, idrar yaparken yanma, idrardan kan gelmesi, böğürde ağrı, idrar torbasında ağrı, idrarda koku, ateş, bulantı ve kusma gibi şikayetler antenatal polikliniğine başvurup idrar tahlili ve kültür yaptırmayı gerektirir. Bazı durumlarda bu belirtilerin hiçbiri olmayabilir. Buna asemptomatik bakteriüri yani idrarda belirti vermeyen bakteri varlığı denmektedir.

Hamilelikte idrarda bakteri varlığına ait lokal veya sistemik herhangi bir belirtisi olmayan hastada, 24 saat arayla alınan iki orta akım idrar örneğinin 1 ml'sinde aynı bakteri grubu 100.000 koloni oluşturan birim ya da daha fazla üremişse asemptomatik bakteriüri tanısı konur. Bu bir enfeksiyon değildir ancak uygun şartlar altında enfeksiyona dönüşebilecek bir durumdur ve mutlaka saptanarak tedavi edilmesi önerilmektedir. Bu teşhis için idrar kültürü yeterlidir. Kültürün tetkik sonucuna göre antibiyotik tedavisi başlar.

Bütün hamilelerin ilk muayenesinde idrar kültürü ile taranması önerilmektedir. Eğer gereken tedavi yapılmazsa enfeksiyon böbrek iltihabına kadar ilerleyebilir ve bu durumda erken doğum riski yükselir. İdrar yolu enfeksiyonu geçirip antibiyotik kullanmayan annelerin bebeklerinde, antibiyotik kullananlara göre %24, hiç enfeksiyonu olmayanlara göre ise %35 oranında daha fazla zekâ geriliği ortaya çıkmaktadır.

Güvenli antibiyotiklerle 3-7 günlük tedavi ile asemptomatik bakteriürinin ileri enfeksiyona ilerlemesi %80-90 oranında azaltılabilir. Hamilelikte en çok kullanılan antibiyotikler; Sefaleksin, Amoksisilin ve Nitrofurantoin içerirler. Tedavi sonunda mutlaka tekrar idrar kültürü yapılmalı ve her ay tekrarlanmalıdır. Şikayetleri tekrar eden ya da geçmeyen hastalara idame tedavisi verilir. Tekrarlayan enfeksiyonlarda mutlaka doğumsal idrar yolları anomalileri için ileri tetkikler yapılmalıdır.

Hamilelik süresince idrar yolu enfeksiyonlarına karşı dikkatli olunması, hem anne hem de bebek sağlığı açısından büyük önem taşımaktadır. Bu nedenle belirtiler görüldüğünde vakit kaybetmeden sağlık profesyonellerine başvurulmalı ve gerekli tedaviler eksiksiz bir şekilde uygulanmalıdır.